Σκέψεις περί Ορθόδοξης Ιεραποστολής

 

α. Γενικό πλαίσιο

Παρατηρώντας κανείς τις σύγχρονες τάσεις και μελετώντας τους μεγάλους σχολιαστές και αναλυτές της διεθνούς πολιτικής καταλήγει στο εντυπωσιακό συμπέρασμα ότι το κυρίαρχο φαινόμενο του 21ου αιώνος θα είναι η κυριαρχία των πολιτισμών και όπως θα αναφέρω κατωτέρω της θρησκείας που αναδεικνύεται ο πυρήνας των. Ο γεωπολιτικός χάρτης του μέλλοντος διαγράφεται ως εξής:

• Η Ασία είναι η ανερχόμενη δύναμη διότι έχει και πληθυσμιακή και οικονομική έκρηξη με κύριους άξονες την Κίνα και την Ιαπωνία, ενώ η Ινδία θα γίνει το μεγαλύτερο κράτος του κόσμου σε πληθυσμό.
• Αντίθετα η Αφρική φθίνει λόγω πολιτικής αστάθειας, μη εσωτερικής συνοχής των κρατών της και κακής υγείας των κατοίκων (ποσοστό AIDS πάνω 50%).
• Η Δύση θα εξακολουθεί να έχει στρατιωτική και πολιτική δύναμη που θα βασίζεται κατ ‘ αρχήν στην στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ, στην κυριαρχία των υπολογιστών, των μεγάλων τραπεζών και πολυεθνικών που χάρις στο επιστημονικό μάνατζμεντ ξαναπέρασαν στα χέρια της (ενώ στην αρχή είχε έντονη ανάμειξη η Ιαπωνία).
• Πηγή:Ιεραποστολή στον κόσμο

Οι ταχύτατες οικονομικές εξελίξεις, ο μετασχηματισμός των κοινωνιών σε σύγχρονες, οι νέες τεχνολογίες, οι νέες συμμαχίες, ο μετασχηματισμός των κρατών, οι υπερκρατικές δομές των πολυεθνικών σήμερα γίνονται αποδεκτές, αφομοιώνονται με την αναγέννηση της Θρησκείας σε παγκόσμια κλίμακα διότι βοηθά τους λαούς να αυτοπροσδιορισθούν και να βρουν τρόπο και λόγο υπάρξεως στο σημερινό ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο.
Είναι αξιοσημείωτο το ότι το 1950 στην Κορέα οι Χριστιανοί ήσαν το 1 έως 3%, ενώ το 1980 το 30%. Παρομοίως στην Λατινική Αμερική ο αριθμός των προτεσταντών αυξήθηκε από 7 εκατομμύρια το 1960 σε 50 το 1990! Οι πόλεμοι του μέλλοντος δεν θα είναι οικονομικοί ούτε εθνικοί ούτε ιδεολογικοί αλλά πολιτισμικοί (δηλ. ουσιαστικά θρησκευτικοί με την ευρύτερη έννοια του όρου). Ειδικότερα ο Χάντιγκτον διακρίνει την Δύση, το Ισλάμ τον Ασιατικό Κομφουκιανισμό (Κίνα, Ιαπωνία) και την Σλαβική Ορθοδοξία σαν κύριους άξονες των πολιτικών μετασχηματισμών και συγκρούσεων του μέλλοντος

β. Κοσμοϊστορικός ρόλος της Εκκλησίας της Ελλάδος

1. Να προβάλλεται η ιεραποστολή δηλ. Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ως φιλανθρωπική οργάνωση που τρέφει δυστυχισμένους ανθρώπους, όπως τουλάχιστον φαίνεται μέσα από τα κείμενα και τις φωτογραφίες συναφών περιοδικών, (δεν επαρκεί άλλωστε για να θρέψη δισεκατομμύρια ανθρώπων),
2. Να είναι σχεδόν πάντα περιθωριακή η παρουσία της στα ξένα κράτη, μη έχουσα αναγνώριση επίσημη, και απευθυνόμενη κυρίως σε πτωχούς αγράμματους χωρικούς.
3. Να είναι ανύπαρκτη η παρουσία της στον σχεδιασμό της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής ως ουσιαστικού μέσου προσεγγίσεως ξένων λαών.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο απ. Παύλος δεν απευθύνθηκε σε χωριά αλλά σε μεγάλες πόλεις, στα μεγαλύτερα κέντρα της εποχής.

γ. Ελληνική εξωτερική Πολιτική και ιεραποστολήΠαρά την μέχρι τώρα ανεπίσημη βοήθεια του Υπουργείου Εξωτερικών, θα πρέπει να τονιστεί ότι η ιεραποστολή είναι ζωτικότατος παράγων για την μακροπρόθεσμη επιβίωση της χώρας μας, αφού είναι γνωστό ότι η Ορθοδοξία είναι η βαθύτερη ψυχή και η κοινή πολιτιστική αναφορά των Ελλήνων.

Εάν το Βυζάντιο ανέπτυσσε την ιεραποστολή η Ελλάδα θα ζούσε πιθανώς χωρίς το 1453 η το 1922 διότι οι άραβες θα ήταν χριστιανοί, και οι τούρκοι επίσης, και πιθανόν φίλοι…

Διότι δεν έχουμε να εξάγουμε πολλά πράγματα, ούτε διαθέτουμε υψηλή τεχνολογία ούτε μεγάλη οικονομική δύναμη. Τον Χριστιανισμό μας «εξάγουμε» που εκφράστηκε από τον ελληνικό πολιτισμό. Έτσι αποκτούμε φίλους και γέφυρες σε όλο τον κόσμο. Έτσι μπορούμε να προσεγγίσουμε τους λαούς του τρίτου κόσμου και ιδίως τους λαούς της Ασίας, με προφανείς συνέπειες για την εξωτερική μας Πολιτική.

Ειδικά για την Ινδία θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι έχουμε κοινή απειλή, το μουσουλμανικό τόξο (Τουρκία, Πακιστάν) που μια προσέγγιση μας βοήθα να αντιμετωπίσουμε, δεδομένου ότι η γεωπολιτική σχέση της Τουρκίας αναβαθμίζεται στο χώρο της μέσης Ανατολής αλλά και ως προστάτιδας δυνάμεως των μουσουλμάνων των Βαλκανίων και της Ευρώπης, δεδομένης και της προσέγγισης του Πακιστάν με την Κίνα.

Ο ρόλος της Ελλάδος στην Ευρώπη τείνει να υποβαθμιστεί βαθμιαία λόγω γεωπολιτικών στρατηγικών, το ίδιο δε τείνει να συμβεί και με την σημασία που αποδίδουν στην θέση μας οι ΗΠΑ λόγω της καλύτερης κατ’ αυτούς γεωπολιτικής θέσεως της Τουρκίας. Αντίθετα θα εξύψωνε την θέση μας στην Ευρώπη ο ρόλος μας ως γέφυρα της Ε.Ε. με χώρες της Άπω Ανατολής και του τρίτου κόσμου λόγω καλών σχέσεων.

Θα μπορούσαν να βρεθούν δραστηριότητες κάτω από τις οποίες θα προστατεύαμε και θα αναπτύσσαμε την ιεραποστολή, όπως π.χ. το ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού, προωθώντας συγχρόνως τα συμφέροντα του Ελληνισμού.

Είναι πολύ σημαντικό να υπογραμμίσουμε ότι σε όλο τον κόσμο υπάρχουν Έλληνες και ότι κυρίως η Εκκλησία τους ενώνει και διατηρεί την συνείδηση της πατρίδος. Η παρουσία ιερέων ιεραποστόλων από την Ελλάδα, ιδίως σε χώρες του τρίτου κόσμου όπου είναι δύσκολο η αδύνατο να υπάρχει μόνιμος ιερέας θα είναι ο μοναδικός ίσως συνδετικός κρίκος των ναυτικών και εμπόρων αδελφών μας με την πατρίδα. Το Υπουργείο Απόδημου Ελληνισμού θα μπορούσε να βρει τους καλύτερους εκπροσώπους του στα πρόσωπα των ιεραποστολών, και να συνεργασθεί με την Εκκλησία της Ελλάδος.

δ. Στρατηγική ιεραποστολής

Είναι απαραίτητη μια νέα προσέγγιση, κατόπιν μελέτης, των αρχών και μεθόδων ιεραποστολής. Προτείνεται η δημιουργία επιτροπής από ειδικούς όπως καθηγητές, ιεραπόστολους, κληρικούς, αλλά και άλλων ειδικοτήτων, δηλ πολιτικών επιστημόνων, διεθνολόγων, νομικών, και συνεργατών του Υπ. Εξ., υπό την προσωπική μέριμνα του Μακαριωτάτου ώστε να τεθούν οι στόχοι και οι μέθοδοι ιεραποστολής με την ενιαία συμπαράσταση του Ελληνισμού. Η επιτροπή αυτή θα πρέπει να μπορεί να αποφασίζει γρήγορα και να δρα αποτελεσματικά. Συνεπώς θα πρέπει να είναι ολιγομελής, να αποτελείται από άτομα που αγαπούν και γνωρίζουν την ιεραποστολή αλλά και την ελληνική εξ. Πολιτική ώστε ειδικότερα:

1. Να βρεθούν συγκεκριμένοι, λεπτομερείς και εφικτοί τρόποι και μέσα ιεραποστολής σε κάθε χώρα (ιδίως εκεί που απαγορεύεται ο χριστιανισμός όπως στην Ασία) και με βάση αυτά θα ενεργούν οι εκάστοτε ιεραπόστολοι.
2. Να αξιοποιήσουμε το ότι είμαστε μέλη της Ε.Ε., και συνεπώς μπορούμε να στηρίξουμε, να νομιμοποιήσουμε, να καλύψουμε και να χρηματοδοτήσουμε τις δραστηριότητες μας στα ξένα κράτη.
3. Να μην αφήσουμε «ανεκμετάλλευτη» την αγάπη που έχουν οι λαοί της ανατολής για την Ελληνική φιλοσοφία και την Ελλάδα, παρουσιάζοντας την θεολογία μας ως απάντηση στα μεγάλα προβλήματα και αδιέξοδα της φιλοσοφίας (όπως π.χ. προσεγγίζει το θέμα ο Σεβ. Μητροπολίτης Πέργαμου). Ιδιαίτερα η φιλοσοφία και θεολογία του προσώπου απουσιάζει από τους ανατολικούς λαούς αλλά καθίσταται ιδιαίτερα επίκαιρη. Η εκκλησιολογία, ιδιαίτερα ο τονισμός της ενότητος στο σώμα το Χριστού είναι κάτι που θα γίνει ευνοϊκά αποδεκτό από τους ανατολίτες αφού τονίζουν την κοινότητα πάνω από το άτομο.
4. Να υπογραμμίσουμε το λευκό παρελθόν μας σε αντίθεση με την συμπεριφορά παλαιότερα καθολικών και διαμαρτυρόμενων ιεραποστολών.
5. Θα ήταν ευχής έργο η ίδρυση κάποιου χριστιανικού κέντρου αντίστοιχο με το ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού ή το (γερμανικό) ινστιτούτο Γκαίτε

ε. Χρήση του Διαδικτύου (internet)

Το διαδίκτυο - internet θα είναι το μεγάλο βήμα της Εκκλησίας στον κόσμο αν επεκτείνουμε την προβολή της ορθοδοξίας σ’ αυτό, οργανώσουμε ομάδες συζητήσεων (discussion groups) με ανάλογο προσωπικό που θα ασχολείται συνεχώς με αυτό. Δεν μπορεί να υπάρχει μόνο ηλεκτρονικό εμπόριο με εκπληκτική ανάπτυξη, πρέπει να υπάρξει και ηλεκτρονική Ορθόδοξη ιεραποστολή. Άλλωστε αφθονούν οι ιστότοποι (sites) άλλων ομολογιών και θρησκειών.

στ. Θεσμικό πλαίσιο

Χωρίς να πάψουμε να σεβόμαστε τους ιερούς κανόνες περί εισπηδήσεως κτλ, θα ήταν χρήσιμο η Εκκλησία της Ελλάδος να επεμβαίνει ενεργά στις ιεραποστολικές μητροπόλεις, αφού δίνει τα χρήματα και τους ανθρώπους, δίνοντας κατευθύνσεις ιεραποστολής και δημιουργώντας κατάλληλες ευκαιρίες λόγω της δυνάμεως που διαθέτει. Είναι η μόνη ίσως Ορθόδοξη Εκκλησία που έχει επίσημη σχέση με το κράτος, που αποτελεί αρχή αυτού του κράτους, που μάλιστα ανήκει στην Ε.Ε.

Είναι αναγκαίο να υπαχθούν σε κάποιον ενιαίο φορέα υπό την εποπτεία του Μακαριωτάτου οι διάφοροι ιεραποστολικοί σύλλογοι που προσφέρουν μεγάλα ποσά, αλλά χωρίς γενικότερο σχεδιασμό. Ειδικότερα θα ήταν σκόπιμο να εξασφαλίσουμε :

Για το προσωπικό (δηλ τους ιεραποστόλους)
· χρήματα,
· ιατρική περίθαλψη σε χώρες συνήθως του τρίτου κόσμου,
· διαβατήρια η άλλη διπλωματική κάλυψη και νομική βοήθεια για κάθε χώρα.
· δυνατότητα επικοινωνίας με το κέντρο
· εκπαίδευση, εκμάθηση γλώσσας, ιστορίας κτλ του τόπου
· γενναία και ικανά άτομα να κινδυνεύσουν για τον Χριστό, καθώς και να περιοριστούν οι απλοί επισκέπτες
· δημοσιογραφική κάλυψη και προβολή του έργου της Ιεραποστολής
Τεχνικά μέσα
· Επικοινωνίες (ασύρματοι, τηλεφωνά δορυφορικά, κινητά, κτλ),αυτοκίνητα
· Υπολογιστές
· βιβλία-μεταφράσεις έγκυρες, ενιαία κατηχητικά βοηθήματα, εκκλησιαστικά είδη, κτλ.

ζ. Ο ρόλος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας

Η νέα οπτική κάτω από την οποία προσεγγίζεται το μέγα ζήτημα της εξωτερικής ιεραποστολής, θα επιτρέψει την κάλυψη σημαντικού μέρους των αναγκών σε υλικοτεχνική υποδομή και από την ιδιωτική πρωτοβουλία με τη μορφή χορηγιών.

π. Ιωνάς
Τάι Πέι, 22/2/2001